..............................

बुद्धिबळातील अभिजित कुंटे, अक्षयराज कोरे यांसारख्या नामांकित खेळाडूंना मागे टाकत अभिमन्यू पुराणिक याने सर्वांत कमी वयात ग्रँडमास्टर हा किताब मिळवला. वयाच्या सहाव्या वर्षापासूनच अभिमन्यू पुण्यातील नामवंत प्रशिक्षक जयंत गोखले यांच्याकडे बुद्धिबळातील चक्रव्यूह भेदण्याचे धडे गिरवत होता. २६०१ एलो गुण मिळवत त्याने इतिहास रचला. ग्रीसमध्ये झालेल्या १७ वर्षांखालील स्पर्धेत त्याने सुवर्णपदक पटकावले, तेव्हा त्याच्या कुटुंबीयांनी त्याचा खेळ गांभीर्याने घेण्यास सुरुवात केली. क्रीडा क्षेत्रातील कोणताही वारसा नसताना त्याने मिळवलेल्या या यशामुळे त्याच्या कामगिरीला अनन्यसाधारण महत्त्व आहे. 

अभिमन्यू सध्या जागतिक क्रमवारीत ३३व्या, आशियाई क्रमवारीत १३व्या आणि भारतीय क्रमवारीत पाचव्या क्रमांकावर आहे. आजवर त्याने १००पेक्षा अधिक स्पर्धा जिंकल्या आहेत. बुद्धिबळाच्या क्षेत्रात पुण्याचे भूषण असलेल्या अभिमन्यूने बुद्धिबळातील ग्रँडमास्टर किताबाचे चक्रव्यूह भेदण्यात यश मिळवले आहे. २५००एलो रेटिंग गुणांचा टप्पा ओलांडून या १७ वर्षीय खेळाडूने ग्रँडमास्टर किताबासाठी आवश्यक तिसरा व अंतिम नॉर्म नुकताच पूर्ण केला.

अबूधाबी येथे झालेल्या आंतरराष्ट्रीय स्पर्धेत अभिमन्यूने हा नॉर्म पूर्ण केला. ग्रँडमास्टर हा किताब पटकावणारा अभिमन्यू हा पुण्यातील तिसरा, राज्यातील सातवा, तर देशातील ४९वा बुद्धिबळपटू ठरला आहे. सात ग्रँडमास्टर, एका वूमन ग्रँडमास्टरसह अनेक मातब्बर प्रतिस्पर्ध्यांचा समावेश असलेल्या या स्पर्धेत अभिमन्यूला ३७वे मानांकन होते. या स्पर्धेआधी त्याच्या खात्यावर २४९५ एलो रेटिंग गुण जमा होते.  ग्रँडमास्टरच्या किताबासाठी त्याला केवळ पाच गुणांची आवश्यकता होती. नऊ फेऱ्यांच्या या स्पर्धेत सातव्या फेरीत अभिमन्यूने इंडिक अलेक्झांडरचे आव्हान साडेपाच तासांच्या लढतीनंतर परतवून लावले. १२७व्या चालीअखेर अलेक्झांडरने पराभव मान्य केला. आठव्या फेरीत ग्रँडमास्टर पी. लुका याला रोखण्यासाठी अभिमन्यूला बराच संघर्ष करावा लागला; मात्र ही लढत बरोबरीत सोडवून त्याने ग्रँडमास्टर किताबासाठी आवश्यक गुणांचा टप्पा ओलांडला. स्पर्धेअखेर त्याचे रेटिंग गुण २५१० इतके झाले. या स्पर्धेत अभिमन्यू ५.५ गुणांसह ११व्या स्थानी राहिला. 

अभिमन्यू १० वर्षांपासून ‘फिडे’चे (फेडरेशन इंटरनॅशनाले देस इचेक्स) मान्यताप्राप्त प्रशिक्षक जयंत गोखले यांच्या मार्गदर्शनाखाली प्रशिक्षण घेत असून, तो सिम्बायोसिसमध्ये बारावीत शिकत आहे. सरावासाठी महिला आंतरराष्ट्रीय मास्टर आकांक्षा हगवणे, चिन्मय कुलकर्णी, आंतरराष्ट्रीय मास्टर समीर काठमाळे, राकेश कुलकर्णी, महिला ग्रँडमास्टर सौम्या स्वामिनाथन, अनिरुद्ध देशपांडे यांचे मोलाचे सहकार्य लाभल्याचा उल्लेख अभिमन्यू आवर्जून करतो.

महाराष्ट्रातील तो सर्वांत युवा ग्रँडमास्टर आहे. या प्रकारचा विक्रम पूर्वी गुजरातच्या विद्याधर याने वयाच्या अठराव्या वर्षी केला होता. स्विस लीग स्पर्धेत अभिमन्यूने सात ग्रँडमास्टर, एक महिला ग्रँडमास्टर आणि एक महिला आंतरराष्ट्रीय मास्टरशी सामना केला. अभिमन्यूने ५.५ गुणांसह तिसरे अंतिम सर्वसाधारण मानांकन मिळविण्यासाठी २६०१ गुणांची कमाई केली.

अभिमन्यू वाणिज्य शाखेत शिकत असून, प्राचार्य सोमण सर आणि उपप्राचार्य बेलसरे मॅडम यांचा त्याला पूर्ण पाठिंबा आहे. जीएम आर. बी. रमेश, जीएम चुचेलोव, जीएम अमानोतोव्ह, आयएम शरद टिळक यांच्यासह विविध प्रशिक्षण शिबिरांमध्येही त्याने भाग घेतला आहे. भारतीय विमानतळ प्राधिकरणाने अभिमन्यूला पाठबळ दिले आहे. गेल्या काही वर्षांपासून प्राधिकरणाने त्याला शिष्यवृत्ती दिली आहे. अभिमन्यूने त्याला मिळालेला ग्रँडमास्टर किताब आपल्या पालकांना समर्पित केला आहे. 

अबूधाबीतील ग्रँड मास्टरसाठीच्या स्पर्धेत अभिमन्यूने पहिल्या फेरीत प्रत्युषा बोडावर मात करत धडाक्यात सुरुवात केली. दुसऱ्या फेरीत आणि तिसऱ्या फेरीत मात्र त्याला अनुक्रमे कोरोबोव अँटन व लुपूलेस्कू यांच्याशी बरोबरीवर समाधान मानावे लागले. चौथ्या फेरीत गुशीओबिंग याच्यावर मात करत त्याने पांचवी फेरी गाठली. सहाव्या आणि सातव्या फेरीतही त्याला अनुक्रमे विरिदोव व्हेलेरी आणि इदानी पौया यांच्याशी बरोबरी मान्य करावी लागली. सातव्या फेरीत मात्र त्याने इंडिक आलेक्झांडर याच्यावर मात करत आठवी फेरी गाठताना आपला ग्रँडमास्टरचा नॉर्म निश्चित केला. आठव्या फेरीत पाइचॅदझेक लुका याच्याशी त्याने बरोबरी केली आणि २६०१ एलो गुण कमावले. नवव्या फेरीत मात्र त्याला पॉलिग्रास मिर्सीकडून पराभवाचा धक्का बसला.  

शहराचा तिसराच ग्रँडमास्टर बनलेला असताना आता अभिमन्यूवर सातत्यपूर्ण कामगिरीची जबाबदारी आली आहे. अभिजित कुंटे याने जसा बुद्धिबळ क्षेत्राचे नावलौकिक वाढवले, तसाच अभिमन्यूला तो वारसा पुढे न्यायचा आहे.

ई-मेल : amitdongre10@gmail.com